Βελονισμός

Ο βελονισμός στην αντιμετώπιση μυοσκελετικών παθήσεων

Η Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική (ΠΚΙ) έχει βρεθεί σε γραπτά εδω και 3000 χρόνια και περικλείει το βελονισμό (acupuncture) καθώς και το moxibustion (εφαρμογής ζεστής στο δέρμα καίγοντας τα ξερά φύλλα του βοτάνου Moxa-Mugwort). Η ΠΚΙ είναι μια ολιστική έννοια θεραπείας και είναι βασισμένη στην αναγνώριση ότι το σώμα έχει την ικανότητα από μόνο του να επιστρέψει σε μια ισορροπημένη κατάσταση υγείας/αποκατάστασης αν του δοθεί το σωστό ερέθισμα.

Ο βελονισμός και το moxibustion είναι πολύ σημαντικά στη ΠΚΙ, και πολλοί πιστεύουν ότι το moxibustion χρησιμοποιούνταν σαν θεραπεία πριν το βελονισμό. Ο βελονισμός εφαρμόζεται με την τοποθέτηση βελονών μέσα στο σώμα σε συγκεκριμένα σημεία για τη θεραπεία ασθενειών, την ανακούφιση από τον πόνο ή για την πρόκληση αναλγησίας.

Έχοντας υποστεί με την πάροδο των αιώνων πολλές τροποποιήσεις και βελτιώσεις, ο βελονισμός στηρίζεται στην παρατήρηση ότι στη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος σημαντικό ρόλο παίζουν μερικοί ενεργειακοί δρόμοι που ονομάζονται μεσημβρινοί. Κάθε μεσημβρινός έχει συγκεκριμένη πορεία και διασυνδέσεις με όργανα και ιστούς βαθύτερα. Κάθε μεσημβρινός αντιστοιχεί σε συγκεκριμένα όργανα και λειτουργίες. Πάνω στους μεσημβρινούς και σε συγκεκριμένα σημεία τους, υπάρχουν ενεργειακοί κόμβοι, που δεν είναι τίποτε άλλο από τα σημεία του βελονισμού. Έτσι, μπορούμε να δώσουμε τον ορισμό του μεσημβρινού σαν τη νοητή συνένωση των σημείων βελονισμού, που έχουν την ίδια περίπου θεραπευτική δράση ή επηρεάζουν την ίδια ομάδα οργάνων του σώματος. Ο συνδυασμός βελονιστικών σημείων διαφορετικών μεσημβρινών φέρνει τα μέγιστα θεραπευτικά αποτελέσματα.

Τα σημεία βελονισμού βρίσκονται στο δέρμα ή στους μύες σε περιοχές πλούσιες σε νευρικά πλέγματα, αιμοφόρα αγγεία και ιδρωτοποιούς αδένες. Τα σημεία αυτά δεν είναι κάποιες «τελείες» στο δέρμα, αλλά ανατομικές δομές με νεύρωση και αγγειώση. Σε περιοχές του σώματος όπου έχει λίγο υποδόριο λίπος τα σημεία είναι πολλά ενώ λιγοστεύουν στις περιοχές όπου υπάρχουν αδένες. Υπάρχουν σημεία βελονισμού που βρίσκονται επιφανειακά και άλλα που βρίσκονται σε μεγαλύτερο βάθος (πάνω σε μύες). Η πρακτική εφαρμογή του βελονισμού είναι απλή και ανώδυνη. Χρησιμοποιούνται βελόνες που είναι πλήρως αποστειρωμένες και μιας χρήσεως. Οι βελόνες διαφέρουν σε μήκος και πάχος(επιλέγονται ανάλογα με τη σωματική διάπλαση του ατόμου και τη περιοχή της θεραπείας), ενώ το υλικό κατασκευής τους μπορεί να είναι χρυσάφι, ασήμι, πλατίνα ή ανοξείδωτο ατσάλι.

Ολοένα και περισσότερες παθήσεις προστίθενται στη λίστα των ενδείξεων του βελονισµού, που γίνεται αποδεκτός ως θεραπευτική λύση από πολλά συστήµατα υγείας, ανά την Ευρώπη και τον κόσµο. Η πιο σηµαντική του εφαρμογή ωστόσο, σχετίζεται µε την αντιμετώπιση του πόνου.

Στα τελευταία 100 – 200 χρόνια που άρχισε η δυτική ιατρική να αναπτύσσεται , με το ορθολογιστικό πείραμα και παρατήρηση υπήρξαν ανεξάρτητες περιπτώσεις ερευνών που εντόπισαν επώδυνα σημεία σε διάφορα μέρη του σώματος και τα ονόμασαν trigger points (σημεία πυροδότησης). Αυτοί οι ερευνητές χωρίς να γνωρίζουν ότι υπάρχει βελονισμός και χωρίς να γνωρίζονται μεταξύ τους διότι ζούσαν σε τελείως διαφορετικά μέρη της γής , ανέδειξαν για ακόμη μία φορά , μία από τις αρχές του βελονισμού: τα επώδυνα σημεία του μυοσκελετικού συστήματος.

Τον 19ο αιώνα ο γερμανός γιατρός Weihe ανακαλύπτει και επισημαίνει 195 επώδυνα σημεία που συνήθως ενοχλούν τους χιλιάδες ασθενείς που μελετούσε στο νοσοκομείο του. Στις αρχές του 20ου αιώνα ο αμερικανός γιατρός Head αναπτύσσει την θεωρία των μυϊκών ζωνών που κατανέμονται σε ολόκληρο το σώμα και εντοπίζει σε αυτές τα συχνότερα ευρισκόμενα επώδυνα σημεία που τα ονομάζει trigger points. Στα μέσα του 20ου αιώνα (1956) ο γάλλος γιατρός De la Fuye επισημαίνει 329 σημεία στο εξωτερικό μέρος του σώματος που συνήθως από μόνοι τους εντοπίζουν οι ασθενείς του και επί το πλείστον τους ενοχλούν. Ο ίδιος εντοπίζει 482 σημεία που με ελαφρό μασάζ δρουν θεραπευτικά , εκ των οποίων τα 432 συμφωνούν απολύτως με τα σημεία του Βελονισμού.

Αυτοί όμως που ερεύνησαν και έδωσαν πιστικές απαντήσεις στη σύνδεση του βελονισμού με τα trigger points είναι οι Travell και Simons που εντοπίζουν 350 trigger points που όλα αντιστοιχούν με βελονιστικά σημεία.

Επισημαίνουν μάλιστα στο βιβλίο τους ότι οι ασθενείς ασυναίσθητα πιέζουν ή μαλάσσουν αυτά τα σημεία , ή αφηρημένοι αφήνουν την παλάμη επάνω τους , ή τα ξύνουν επίμονα , ή τα χαϊδεύουν χωρίς να το συνειδητοποιούν και τελικά αυτή η συχνή επαφή αυτών τών σημείων αποβαίνει κατασταλτική ή και θεραπευτική για τα συμπτώματα που έχει ο ίδιος ο ασθενής.

Σήμερα η πρόοδος της φυσιολογίας και η ανάπτυξη νέων τεχνικών απεικόνισης μας έχουν επιτρέψει την κατανόηση και ερμηνεία των µηχανισµών δράσης του βελονισµού.

Οι έρευνες µάλιστα, µε στόχο την πλήρη κατανόηση του τρόπου λειτουργίας και της θεραπευτικής δράσης του βελονισµού, με αυστηρά επιστημονικά και μεθοδολογικά κριτήρια, καθημερινά μεγαλώνει, με αποτέλεσμα την πληρέστερη στατιστική καταγραφή της αποτελεσματικότητας του βελονισμού για κάθε κατηγορία νοσημάτων χωριστά. Το σαφές νευροφυσιολογικό υπόστρωμα της δράσης του βελονισμού και το γεγονός ότι μπορεί να συνδυαστεί άριστα με την κλασσική φυσικοθεραπεία ( ασκηση, manual therapy κτλ) , έχει σαν αποτέλεσμα την ευρεία του αποδοχή από τη φυσιοθεραπευτική κοινότητα παγκόσμιος.